ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG

ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG

1.        Dự báo các tác động tới môi trường từ hoạt động du lịch

Trong quá trình phát triển du lịch vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, hoạt động du lịch có tác động nhiều  mặt đến môi trường khu vực. Dưới góc độ xem xét các hoạt động tương đối đặc trưng cho riêng ngành, các tác động chính bao gồm:

1.1.     Tác động tới môi trường tự nhiên

- Ô nhiễm nước (nước ngầm, nước mặt) do chất thải, khai thác tài nguyên không nước hợp lý, không có các giải pháp khai thác tài nguyên phù hợp.

- Làm tổn hại đến hệ động, thực vật tự nhiên (do tập trung quá đông người hoặc do khai thác không phù hợp, sử dụng quá mức các nguyên vật liệu tự nhiên, thiếu các biện pháp bảo vệ môi trường, tài nguyên một cách hiệu quả...).

- Làm ô nhiễm không khí do mật độ xe cộ, tàu thuyền, khí thải của các hệ thống làm lạnh và do người quá đông tập trung vào một số thời điểm. Ô nhiễm tiếng ồn do hoạt động của các phương tiện vận tải cơ giới.

-  Gây  ô  nhiễm  và  suy  thoái  tài  nguyên  đất,  thay  đổi  tính  chất  sử  dụng  đất  ở những khu vực nhạy cảm về môi trường.

- Cải tạo, thay đổi cảnh quan môi trường tự nhiên cho việc xây dựng các cơ sở du lịch hoặc phục vụ các hoạt động du lịch.

- Chất thải từ khách du lịch nếu không được quản lý, xử lý tốt có thể góp phần gây ô nhiễm môi trường.

1.2.     Các tác động về kinh tế - xã hội

a) Tích cực:

- Tăng cường thu nhập cho dân địa phương, điều này được thể hiện trong việc đánh giá tổng thu từ du lịch hàng năm.

- Lãi do gia tăng giá trị đất đai.

- Giảm bớt lao động thủ công. b) Tiêu cực:

- Thu hẹp diện tích sinh sống của cộng đồng dân địa phương.

- Làm tăng sự phân hóa xã hội trong cộng đồng khi không có sự phân phối công bằng trong việc tạo ra nguồn thu nhập.

- Các giá trị tài sản và giá cả sinh hoạt tăng lên nhanh chóng trong phạm vi địa phương, ảnh hưởng đến cuộc sống của cộng đồng.

- Mất cơ hội thu nhập do các nguồn thu nhập truyền thống không còn.

- Giảm sản lượng nông nghiệp của địa phương (do chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất, lao động và ngành nghề).

- Gây sức ép lên các giá trị truyền thống và làm mất đi một số giá trị văn hóa của địa phương.

- Tiếp cận với các khó khăn về tắc nghẽn giao thông, tiếng ồn, ô nhiễm không khí, quá tải trong dịch vụ giao thông.

- Mâu thuẫn trong việc sử dụng tài nguyên (nguồn nước, rừng cây,...), trong sử dụng cơ sở hạ tầng và dịch vụ (hệ thống cống, các nơi chứa chất thải, giao thông, trung tâm y tế) với các cơ sở khác.

- Ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng (ô nhiễm từ chất thải rắn và lỏng, các bệnh dịch đến từ nơi khác, bệnh xã hội...).

2.        Định hướng bảo tồn di sản, bảo vệ tài nguyên và môi trường du lịch vùng

Bảo vệ tài nguyên, di sản và môi trường là nhiệm vụ quan trọng đối với phát triển du lịch nhằm mục tiêu phát triển bền vững, lâu dài và để hạn chế tối đa tác động của phát triển du lịch đối với tài nguyên du lịch, di sản  và môi trường là tài sản quan trọng nhất đối với phát triển du lịch.

Nhiệm vụ bảo vệ tài nguyên du lịch và di sản cần được thực hiện phù hợp với tính chất của tài nguyên du lịch để có các biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất.

Nhiệm vụ bảo vệ tài nguyên du lịch  và môi trường được nghiên cứu thực hiện đồng bộ từ khâu quy hoạch, cơ chế chính sách, năng lực quản lý, nâng cao nhận thức và đặc biệt cần có sự phối hợp liên ngành, các địa phương trên địa bàn vùng.

- Công tác bảo vệ tài nguyên và môi trường cần được cân  nhắc ngay trong quá trình lập quy hoạch để có thể giảm thiểu thậm chí loại trừ tác động tiêu cực của hoạt động đầu tư, khai thác du lịch đối với tài nguyên và môi trường. Phụ thuộc vào tính chất của tài nguyên và môi trường, quy mô của quy hoạch yêu cầu m ức độ đánh giá môi trường phù hợp.

- Hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định đối với công tác bảo vệ tài nguyên, môi trường trong phát triển du lịch. Xây dựng và áp dụng bộ quy tắc ứng xử đối với khách du lịch và cộng đồng dân cư địa phương trong đó làm r õ các quy định về việc bảo vệ tài nguyên, môi trường du lịch.

- Đối với các khu vực nhạy cảm, có nguy cơ suy thoái tài nguyên cần có các nghiên cứu và quy định cụ thể về sức chứa cụ thể của từng khu du lịch , đặc biệt tại các đảo và các khu bảo tồn tự nhiên , vườn quốc gia.

- Phân loại các hoạt động du lịch sinh thái theo các cấp độ khác nhau phụ thuộc và  đối  tượng  khách  và  trình độ  nhận  thức  cũng  như  năng  lực  quản  lý  của  nhà  điều hành tour phù hợp với khu vực tổ chức hoạt động du lịch sinh thái để phòng tránh các tác động tới môi trường tự nhiên của các vườn quốc gia, khu bảo tồn tự nhiên.

- Việc thiết kế và xây dựng các công trình cơ sở  vật chất, hạ tầng kỹ thuật du lịch cần đảm bảo tối đa việc hòa hợp với môi trường và cảnh quan tự nhiên khu vực, giảm thiểu tối đa tác động tới môi trường tự nhiên, xã hội cũng như giảm thiểu tối đa việc sử dụng năng lượng, tài nguyên nước, đất đai, nguyên vật liệu...

- Bảo tồn tôn tạo các di tích một cách phù hợp, tôn trọng tính nguyên bản của di tích. Đặc biệt chú trọng bảo tồn và khai thác hiệu quả, hợp lý, bền vững di sản văn hóa phi vật thể trong phát triển du lịch.

- Xây dựng hệ thống quan trắc, đánh giá tài nguyên để có thể có các biện pháp điều chỉnh, can thiệp phù hợp kịp thời.

- Nâng cao nhận thức của người dân, khách  du lịch và các cấp các ngành đối với nhiệm vụ bảo vệ tài nguyên, môi trường du lịch.

- Phối hợp giáo dục nâng cao nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu: Cần thiết  nâng  cao  nhận  thức  toàn  xã  hội  về  tác  động  của  biến  đổi  khí  hậu  đối  với  hoạt động phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch biển , đảo vì đây là nội dung mới. Việc nâng cao nhận thức thể hiện bằng nhiều hình thức tuyên truyền bằng phim ảnh; giáo dục; tổ chức hội nghị, hội thảo, tập huấn.v.v…gắn liền với giáo dục nâng cao nhận thức.

- Tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu trong lĩnh vực du lịch: Hoàn thành nhiệm vụ “Xây dựng kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu trong lĩnh vực du lịch” trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia về ứng phó với  biến đổi khí hậu; tiến tới thực hiện, lồng ghép các phương án thích ứng với  biến đổi khí hậu trong các quy hoạch cấp vùng và địa phương. Điều chỉnh quy hoạch và các mục tiêu phát triển phù hợp với mức độ tác động của  biến đổi khí hậu  đối với hoạt động du lịch ở từng khu vực lãnh thổ cụ thể.

Tích cực tham gia các hoạt động trồng rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ ven biển, trên các đảo nơi có hoạt động du lịch nhằm hạn chế tác động trực tiếp của các hiện tượng thời tiết cực đoan (bão, lốc v.v.), nước dâng do bão và gió mùa, xói lở đường bờ do mực nước biển dâng v.v.

Trong những trường hợp đặc biệt, cần có phương án xây dựng đê, kè chắn sóng để bảo vệ những đối tượng tài nguyên du lịch, hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch có giá trị cấp quốc gia, quốc tế. Những phương án này cần được tính to án thận trọng, có cơ sở khoa học với sự hỗ trợ của các chuyên gia từ các ngành khoa học có liên quan như địa lý, địa chất, hải dương học, xây dựng công trình …

Việc xây dựng hạ tầng du lịch và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch ở những khu vực được dự báo sẽ c hịu ảnh hưởng mạnh của  biến đổi khí hậu theo kịch bản do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố cần được tính toán kỹ lưỡng để hạn chế tới mức thấp nhất tác động của biến đổi khí hậu, đặc biệt ở vùng ven biển,  hải đảo.

Đối với hoạt động lữ hành ở những khu v ực chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, cần xây dựng các phương án ứng phó trong trường hợp chương trình du lịch đang thực hiện bị ảnh hưởng mạnh bởi tác động bất thường của các hiện tượng thời tiết cực đoan.

- Tăng cường phối hợp giảm nhẹ tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng trong lĩnh vực du lịch

+ Phối hợp ứng phó biến đổi khí hậu; hình thành hệ thống quan trắc cảnh báo thiên tai sớm, chia sẻ thông tin để phòng chống, giảm nhẹ thiên tai bão lụt, hỗ trợ khắc phục các thảm họa.

+ Phối hợp trong việc xây dựng các kế hoạch ứng phó với vấn đề mực nước biển dâng, xâm nhập mặn....